Seks is overal, als constante onder- of boventoon door maatschappijen verweven. Dat is nu zo, dat was zo in de zestiende eeuw, en vele eeuwen daarvoor. De op het internet gretig gedeelde afbeeldingen van vazen uit de Griekse oudheid met expliciete homo- en hetero-erotische scènes illustreren dit. Toch lijken wij, in West-Europa, nog steeds te blijven hangen in pogingen in het reine te komen met deze alomtegenwoordigheid. In deze editie van Article werpen de auteurs een blik op de verhouding tussen seks en de kunsten. Hoe vinden heersende seksuele moralen weerklank en tegenspraak in kunst en architectuur?

Bestellen? Bestel via redactie@tijdschriftarticle.nl onder vermelding van je naam en adres. Na betaling van €8,95 op rekeningnummer IBAN NL68INGB0000701755 (t.n.v. Stichting Art-Article te Utrecht, o.v.v. naam en tijdschriftnummer) krijg je het nummer thuis gestuurd.

In deze Article

MADAME DE POMPA***R: Heersen vanuit het boudoir | Stef Dingen

Stef Dingen beschrijft hoe Jeanne Poissons positie op het snijpunt van seks, gender en macht aan het achttiende-eeuwse hof van Versailles terug te zien is in de architectuur van haar boudoir. Dit doet hij aan de hand van een aantal belangrijke portretten van Poisson, beter bekend als Madame de Pompadour. In ‘Madame de Pompa***r’ onderzoekt Dingen hoe ze haar private woonkabinet gebruikte voor persoonlijke verzorging, politiek, studie en vermaak. Daarmee probeert hij het imago van De Pompadour als een mannenverleidende femme fatale te ontkrachten.

HOLLOWS, VOIDS AND OTHER OPENINGS | Evan Pavka

Evan Pavka explores the incisions made by American artist Gordon Matta-Clark in domestic and civic buildings. He specifically examines the 1975 project Day’s End, in which Matta-Clark cut holes in an abandoned industrial structure at the New York City harbor. At the same site, gay men would gather for sexual pleasure and social connections. Pavka considers what could equate Matta-Clark’s anal architectural openings and the anal sexual activities transpiring around the building.

INTIEM | Cécile Steenman en Annette Knol (Stichting FAAM)

Cécile Steenman en Annette Knol schrijven namens Stichting FAAM over hun project ‘Intiem’. Dat is een driemaandelijks roulerende tentoonstelling op de soakliniek van de GGD Utrecht met werk van kunstenaars rondom thema’s als liefde, seksualiteit en seksueel genot. Bij de tentoonstelling komt het werk van jonge kunsthistorici (in spe) en jonge makers van de HKU samen. Studenten Kunstgeschiedenis worden gekoppeld aan kunstenaars en schrijven een publiekstekst bij hun werk. Steenman en Knol lichten in het artikel de eerste ronde van ‘Intiem’ uit, met kunst van Lucas Braak en Jennifer Knuchel.

VAN EEN DEUGD EEN ONDEUGD MAKEN: De prikkelende prentcollages van Hadriaan Beverland (1650-1716) | Joyce Zelen

Joyce Zelen schrijft over de prentcollages van Hadriaan Beverland (1650-1716). Zijn Crepundia Lugdunensia-manuscript gaat volkomen over seks in de Bijbel en in de klassieke oudheid. Het boekwerk is geïllustreerd met suggestieve collages met knipsels van etsen, gravures en boekillustraties. Zelen onderzoekt wat Beverland precies aanzette tot het maken van deze bijzondere ‘knip-en-plakcreaties’.

EROTIC RELATIONALITY THROUGH DANCE: Potentialities of Corporeal Movements in Kyle Abraham’s Digital Lion  | Pinar Türer

Pinar Türer discusses the dance video Digital Lion (2013), created in collaboration with dancer and choreographer Kyle Abraham (1977) and cinematographer Carrie Schneider (1979). She tries to challenge heteronormative ideas of sexual relations as being for reproductive means only, and thus having a clear end through an orgasm. The dance in Abraham’s and Schneider’s video does not have a clear conclusion, and is more about moving erotically in the moment. Türer thus introduces her concept of ‘ongoingness rather than completion’.

THE FUTURE ILL LOOK EXACTLY LIKE 20th CENTURY 90’S MOVIES PREDICTED IT TO BE: Kunstenaarsbijdrage Frederique Scholtes  | Luc Berendsen

In het doorlopende project ‘The future will look exactly like 20th century 90’s movies predicted it to be’ bestudeerd kunstenares Frederique Scholtes de vrouwelijke archetypes in sciencefictionfilms en -series. Welke plek nemen vrouwen in in de toekomstbeelden die daarin wordt geschetst? En welke van die ideeën gaan we daadwerkelijk terugzien in onze eigen toekomst? Dat soort vragen probeert Scholtes te beantwoorden door middel van fotografie, video en installaties.

FROM EMANCIPATION TO REPRESSION: Reflections on Sexuality, Feminism, and Politics in Italian Feminist Art from the 1970s  | Maria Chiara Miccoli

Maria Chiara Miccoli examines Italian feminist art from the 1970s, which has become rediscovered since the surge of the #metoo movement. Miccoli aims to reflect on these Italian feminist artists, who in the 1970s questioned socio-political issues through eroticism and sexual identity, in a culture dominated by Catholisicm and economic and political struggles. Their ideas ‘of freedom in sexuality’ are discussed through three case studies of a gallerist and two artists.

ECLUSIEVE EROTIEK IN VROEGMODERN EUROPA: De functie en betekenis van een homo-erotische prent van miniatuurformaat  | Evelien Nieuwenhuis

Evelien Nieuwenhuis onderzoekt de zestiende-eeuwse gravure Drie vrouwen in een badkamer van de Neurenbergse prentmaker Hans Sebald Beham (1500-1550). Nieuwenhuis bestudeert wie dat soort homo-erotische prenten toentertijd kocht en welke redenen ze daar voor hadden. Ze zoekt uit of de prenten wellicht bedoeld waren als exclusieve verzamelobjecten voor seksueel genot.

‘OOSTERSE’ INSPIRATIES IN WENDINGEN: MAANDBLAD VOOR BOUWEN EN SIEREN: Een onderzoek naar de manier waarop ‘Oosterse’ kunst wordt beschreven en afgebeeld in het maandblad Wendingen tussen 1918 en 1931  | Anne Pellikaan

Anne Pellikaan won in 2021 de Article-Departementsscriptieprijs en publiceert nu haar onderzoek in ons nieuwe nummer. Ze schrijft over het tijdschrift Wendingen: maandblad voor bouwen en sieren, dat kunstenaars van de Amsterdamse School in aanraking bracht met kunst uit Azië. Het tijdschrift besteedde, naast architectuur, ook aandacht aan bijvoorbeeld toegepaste kunstvormen en podiumkunsten. Pellikaan toont aan hoe sterk de achtergrond van auteurs van artikelen over Aziatische kunst in het tijdschrift bepalend was voor hun onderwerpsbenadering en taalgebruik.